داروهای کاهش وزن این هفته دوباره در صدر اخبار قرار گرفتهاند. شرکت الی لیلی، سازنده داروهای مانجارو و زپباند، نخستین شرکت بهداشتی در جهان است که به این دستاورد رسیده است.
این دو دارو که برای دیابت و چاقی تجویز میشوند، میلیاردها دلار درآمد برای این شرکت ایجاد کردهاند. سایر داروهای آگونیست GLP-1 (که شامل مانجارو و زپباند با مادهی فعال یکسان هستند) نیز برای کاهش خطر حمله قلبی و سکته مغزی در افراد دارای اضافه وزن تأیید شدهاند. بسیاری امیدوارند که این داروهای بهظاهر شگفتانگیز، اختلالات عصبی و حتی اختلالات رفتاری را نیز درمان کنند.
اما این هفته همچنین متوجه شدیم که داروهای GLP-1 ظاهراً به افراد مبتلا به آلزایمر کمک نمیکنند. علاوه بر این، افرادی که پس از بارداری مصرف این داروها را قطع میکنند ممکن است با افزایش وزن خطرناک مواجه شوند. همچنین برخی محققان نگران هستند که زنان برای کاهش وزن پس از زایمان بدون درک خطرات احتمالی از این داروها استفاده کنند.
این اخبار یادآور این نکته است که هنوز بسیاری از چیزها را دربارهی این داروها نمیدانیم. این هفته به سؤالات برجامده پیرامون داروهای آگونیست GLP-1 میپردازیم.
عملکرد داروهای GLP-1 چیست؟
پپتید-۱ مانند گلوکاگون (GLP-1) هورمونی است که در روده تولید میشود و به تنظیم سطح قند خون کمک میکند. اما ما متوجه شدهایم که این هورمون اثراتی فراتر از کنترل قندخون نیز دارد. گیرندههای GLP-1 در اندامهای مختلف و سراسر مغز یافت شدهاند، همانطور که دکتر دنیل دراکر، متخصص غدد دانشگاه تورنتو اشاره میکند.
darوها آگونیست GLP-1 اساساً عملکرد این هورمون را تقلید میکنند. چندین داروی مشابه از جمله سمگلوتاید، ترازپتاید، لیراگلوتاید و اکسناتاید که نامهای تجاری مانند اوزامپیک، ساکسندا و ویگووی دارند، تولید شدهاند. برخی از این داروها برای افراد مبتلا به دیابت توصیه میشوند.
به دلیل سرکوب اشتهای این داروها، آنها به شدت به عنوان کمک کاهش وزن محبوبیت یافتهاند. مطالعات نشان دادهاند که بسیاری از افرادی که دارو را برای دیابت یا کاهش وزن مصرف میکنند، عوارض جانبی غیرمنتظرهای را تجربه میکنند؛ بهبود سلامت روان، تمایل کمتر به سیگار کشیدن یا مصرف الکل و حتی افزایش رشد سلولهای مغز در حیوانات آزمایشگاهی.
آیا این داروها برای مغز مفید هستند؟
شرکت نوو نوردیسک (Novo Nordisk)، رقیب الی لیلی، تولیدکنندهی داروهای ویگووی و ساکسندا است. این شرکت اخیراً یک سمگلوتاید خوراکی را در افراد مبتلا به آلزایمر با اختلال شناختی خفیف یا زوال عقل خفیف آزمایش کرده است.
متاسفانه، این شرکت دریافت که دارو ظاهراً پیشرفت بیماری آلزایمر را در افرادی که آن را مصرف میکردند، به تأخیر نمیاندازد. این خبر برای جامعهی تحقیقاتی بسیار ناامید کننده بود. با وجود اینکه دکتر دراکر اعتراف میکند که انتظار پیروزی روشنی نداشته است، اما آلزایمر یک بیماری سرسخت بوده و اغلب آسیب زیادی قبل از تشخیص وارد شده است.
با این حال، بسیاری همچنان امیدوار هستند. تحقیقات نشان میدهد که GLP-1 التهاب را در مغز کاهش داده و سلامت نورونها را بهبود میبخشد و به نظر میرسد روش ارتباط مناطق مختلف مغز را بهبود میبخشد. بنابراین، داروهای GLP-1 ممکن است برای جلوگیری از آلزایمر در افراد با سلامت شناختی خوب مفید باشند.
آیا این داروها در دوران بارداری بیخطر هستند؟
bحثهای دیگری نیز پیرامون اثرات GLP-1 ها در زمان بارداری منتشر شدهاند. در حال حاضر، به افراد توصیه میشود که دو ماه قبل از بارداری مصرف دارو را قطع کنند. این امر تا حدودی ناشی از مطالعات حیوانی است که نشان میدهد داروها میتوانند بر رشد جنین تأثیر منفی بگذارند، اما عمدتاً به دلیل اینکه دانشمندان هنوز اثرات آن را در انسان مطالعه نکردهاند.
bحوثهای گستردهتر نشان میدهند که افرادی که برای کاهش وزن داروهای GLP-1 مصرف میکنند، پس از قطع مصرف بسیاری از وزن از دست رفته خود را باز مییابند. این موضوع این هفته نیز با بررسی روی زنان باردار تایید شد.
این مطالعه نشان داد که زنانی که دارو را مصرف کردهاند، حدود 3.3 کیلوگرم بیشتر از سایرین وزن اضافه کردهاند و خطر ابتلا به دیابت بارداری، اختلالات فشار خون و حتی زایمان زودرس در آنها نیز کمی بالاتر بوده است.
یک مقاله منتشر شده در ماه آگوست یافتههای متفاوتی را نشان داد که خطر این عوارض را در زنانی که قبل از بارداری دارو مصرف میکردند، کاهش داده بود.
هیچ کس واقعاً نمیداند که چگونه باید این داروها را قبل یا در طول بارداری استفاده کرد.
تحقیقات جدید نشان میدهد که زنان (در دانمارک) به طور فزایندهای از GLP-1 ها پس از زایمان برای کاهش وزن استفاده میکنند. دکتر دراکر میگوید که بهطور آنهدی، سؤالات زیادی در این زمینه دریافت میکند.
بدن یک زن بعد از زایمان تغییرات فیزیکی و هورمونی عظیمی را تجربه میکند؛ شامل پیوند با فرزند، شیردهی و حتی بازسازی مغز. ما نمیدانیم GLP-1 ها چگونه میتوانند بر هر کدام از این موارد تأثیر بگذارند.
آیا قطع مصرف دارو بیخطر است؟
یک مطالعهی دیگر که اخیراً منتشر شده نشان میدهد چه اتفاقی میافتد … (بخش ادامه یافته)
این مطلب از منابع بینالمللی ترجمه و بازنویسی شده است.