زبالههای الکترونیکی (e-waste) به یک مشکل جهانی تبدیل شدهاند. متاسفانه، اکثر فناوریهای دور ریخته شده، به طور ناایمن دفع یا پردازش میشوند. حدود ۹۰ درصد از محصولات الکترونیکی به درستی بازیافت نمیشوند و حجم این زبالهها روز به روز بیشتر میشود.
در سال ۲۰۲۴، جهان ۸۲ میلیون تن زباله الکترونیکی تولید کرد. با اضافه کردن میلیاردها تلویزیون، لپتاپ و کامپیوتر به این آمار، یک بازار اشباعشده ایجاد شده که چرخه دوراندازی را تشدید میکند. پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۰، حجم زبالههای الکترونیکی به ۸۰ میلیون تن برسد؛ رقمی به اندازهی ۱.۵ میلیون کامیون ۴۰ تنی که اگر در کنار هم قرار گیرند، میتوانند کره زمین را بگردند.»
به گفته [نام فرد]، مدیرعامل ارشد بازاریابی در شرکت [نام شرکت] که دارای ۴۰ مرکز مدیریت دارایی فناوری اطلاعات (ITAD) در سراسر جهان است و سالانه صدها میلیون پوند الکترونیک را پردازش میکند، دنیای ما به شدت نیازمند پروژههایی برای مدیریت زبالههای الکترونیکی است که بتوانند وضعیت جهانی را معکوس کرده و در عین حال سودآوری داشته باشند.
**موسسه فناوری دانمارکی (Danish Technological Institute)** در حال توسعه یک سیستم رباتیک مبتنی بر هوش مصنوعی است که میتواند به مقابله با زبالههای الکترونیکی کمک کند، ضمن اینکه صنعت بازسازی فناوری را مدرن و توانمند میسازد.
[نام فرد]، مشاور ارشد رباتیک در این موسسه و محقق پروژه [نام پروژه] (که هدف آن ایمنسازی تعامل انسان با ربات است)، به TNW دمو از این پروژه را نشان داد. تیم او یک رباتی را توسعه داده که فرآیند بازسازی لپتاپها را خودکار میکند، ضمن کاهش زبالههای الکترونیکی و ایجاد یک جریان درآمدی.
این سیستم مجهز به یک بازوی رباتیک، جعبه ابزار اختصاصی و یک دوربین است. این ربات برای تعویض صفحه نمایش لپتاپ آموزش دیده است – وظیفهای دستی و زمانبر که کسبوکارهای محلی به دلیل فرآیندهای طاقتفرسا در یافتن نیروی کار برای آن مشکل دارند.
تیم [نام فرد] تاکنون ربات را برای تعویض صفحههای دو مدل لپتاپ و زیرمدلهای آنها آموزش دادهاند. آنها اکنون با تمام توان در تلاشند تا قابلیت جداسازی صفحه نمایش این ربات را به مدلها و برندهای بیشتری از لپتاپ گسترش دهند.
این ربات با استفاده از هوش مصنوعی و تشخیص بصری، خود را با انواع مختلف لپتاپ تطبیق میدهد، محافظهای پلاستیکی را برمیدارد، پیچها را باز میکند و به آرامی صفحه نمایش را جدا میکند. [نقل قول]
«ما میتوانیم به طور چشمگیری ضایعات را کاهش دهیم اگر به جای دور انداختن یک لپتاپ کاملاً کاربردی، فقط صفحه نمایش آن را تعویض کرده و دوباره آن را بفروشیم.» [اظهار نظر] میگوید.
**ارزش تجاری زبالههای الکترونیکی**
بر اساس منطقه، مدل لپتاپ و سایر شرایط، یک لپتاپ بازسازیشده میتواند به قیمت حدود ۲۰۰ یورو فروخته شود، در حالی که ارزش مواد بازیافتی یک لپتاپ (که با خرد کردن کل دستگاه بهدست میآید) تنها حدود ۱۰ یورو است.
«اصل مطلب این است که با تغییر چند قطعه، و به ویژه چند قطعه ساده، میتوان از آن ارزش زیادی ایجاد کرد به جای اینکه فقط قطعات بازیافتی را بفروشیم.» او اضافه میکند.
**چالشهای تامین انرژی سیستمهای رباتیک**
tامین انرژی برای سیستمهایی مانند [نام فرد] چالشبرانگیز است. اگر ربات با رویدادهای غیرمنتظرهای مواجه شود که در مجموعه داده آن وجود ندارد، ممکن است نتواند وظایف را به پایان برساند. حتی جزئیاتی مانند رنگهای مختلف پیچها میتواند نیاز به آموزش جدید هوش مصنوعی برای گسترش مجموعه دادهای که سیستم به آن متکی دارد داشته باشد.
این رویدادهای غیرمنتظره دلیل این است که سیستمهای رباتیک در صنعت بازیافت فناوری باید شامل انسان در حلقه باشند، [نام فرد] میگوید. آنها میتوانند هر مشکلی را که ربات گزارش میدهد، برطرف کنند.
**چرا زبالههای الکترونیکی یک صنعت چند میلیارد دلاری دست نخورده است؟**
ارزش زبالههای الکترونیکی بسیار زیاد است. طبق گزارشی از گروه Astute، یک تن گوشیهای هوشمند دور ریخته شده بیش از یک تن سنگ معدن طلای استخراجشده طلا تولید میکند.
«علاوه بر طلا، قطعاتی مانند مس، نقره، پالادیوم و فلزات نادر برای ساخت سختافزار فناوری مورد نیاز جهان بسیار مهم هستند.» [نام فرد] از SK Tes میگوید.
با این حال، بیشتر زبالههای الکترونیکی هرگز بازیابی نمیشوند. اما چرا صنعت فناوری و سایر بخشها به این بازار وارد نمیشوند؟
به گفته [نام فرد]، هنوز این حوزه در سطح جهانی به عنوان یک حوزه با ارزش قابل توجه شناخته نشده است. با این حال، شرکتها به آرامی نسبت به پتانسیل بازیافت رباتیک زبالههای الکترونیکی هوشیار میشوند.
عامل دیگری که مانع فناوری میشود هزینه آن است. «رباتها و اتوماسیون گران و پیچیده هستند.» [نام فرد] میگوید.
یک چالش اضافی، تنوع گسترده سختافزار، قطعات، دستگاهها، مدلهای مختلف و شرایط محصولات زبالههای الکترونیکی در زمان یافتن آنها است. این امر باعث بروز مشکلاتی هنگام ساخت سیستمهای رباتیک میشود که میتوانند به انواع مختلف دستگاههای زبالههای الکترونیکی بدون ایجاد مشکل ساز شوند. هوش مصنوعی که بتواند این کار را انجام دهد، بسیار پیشرفته و بیشتر در حال تحقیق و توسعه است.
**مشکلات فناوری مدرن – و راه حلها**
با فشردهتر شدن فناوری، تولیدکنندگان به طور رادیکال نحوه ساخت دستگاهها را تغییر میدهند. آنها اغلب قطعات را با چسب میچسبانند تا از پیچ استفاده کنند که جدا کردن و بازیافت بدون آسیب رساندن به قطعات را بسیار دشوار میکند.
با وجود این چالشها، [نام فرد] خوشبین است. او تحت تأثیر پیشرفتهایی که توسط شرکتهای محلی، اروپایی و بینالمللی ایجاد شدهاند قرار گرفته است که در حال ارتقای خود برای بازسازی فناوری یا بازیافت قطعات هستند.
در دانمارک، شرکت هایی مانند [نام شرکت] نشان میدهند که بازسازی میتواند یک مدل تجاری مقیاس پذیر باشد – «برخی از این شرکتها هدف دارند تا روزانه تا ۲۰۰۰ واحد را بازسازی کنند.» [نام فرد] میگوید.
[نام فرد] و تیم او قصد دارند به گسترش قابلیتهای سیستم رباتیک خود ادامه دهند. هدف آنها شناسایی مدلها و زیرمدلهای مختلف لپتاپ است. در نهایت، آنها میخواهند یک سیستم رباتیک آماده برای تولید بسازند که از کسبوکارهای بازسازی فناوری محلی دانمارک پشتیبانی کند.
خوشبینی او قابل درک است: رباتیک قرار است آینده مدیریت و استفاده مجدد از زبالههای الکترونیکی را تغییر دهد. از دانمارک تا عملیات بازیافت جهانی، سیستمهای مجهز به هوش مصنوعی در حال توسعه هستند تا دستگاهها را با دقت شناسایی، مرتب و تفکیک کنند.
این ربات ها امکان خودکارسازی وظایف خطرناک و پرزحمت را فراهم می کند و ایمنی و کارآیی را افزایش می دهد. آنها همچنین گنجینههای پنهان زبالههای الکترونیکی را کشف میکنند.
این مطلب از منابع بینالمللی ترجمه و بازنویسی شده است.