سرمایهگذاریهای مرتبط با هوش مصنوعی (AI) باعث افزایش چشمگیر هزینههای زیرساختی و ظرفیت مراکز داده ابرمقیاسی (Hyperscale Datacenter) شدهاند. در سه سال گذشته، شرکتهای فعال در این حوزه تقریباً سه برابر کردن بودجهی خود برای توسعهی زیرساختها را تجربه کردهاند، ضمن اینکه حجم ظرفیت عملیاتی افزوده شده هر فصل نیز با افزایشی ۱۵۰ درصدی همراه بوده و ظاهراً هیچ نشانهای از کندی این روند دیده نمیشود.
Synergy Research دادههای جدیدی منتشر کرده است که رشد شرکتهای ابرمقیاسی، از جمله ارائهدهندگان بزرگ خدمات ابری مانند آمازون (Amazon)، مایکروسافت (Microsoft) و گوگل (Google) به همراه سایر بازیگران مهم نظیر متا (Meta)، علیبابا (Alibaba)، تنسنت (Tencent) و اوراکل (Oracle) را نشان میدهد.
در حالی که این بازار همواره از رشد بالایی برخوردار بوده، انتشار ChatGPT در انتهای سال 2022 باعث جهش غیرمنتظرهای در آن شد. به نظر میرسد پس از آن، تقریباً تمامی شرکتها خواستار آموزش مدلهای تولیدی هوش مصنوعی خود و نیازمند زیرساخت IT مناسب و مراکز داده برای میزبانی آنها بودند.
در نتیجهی این اتفاق، بودجهی سرمایهگذاری (capex) گزارششده توسط شرکتهای ابرمقیاسی به شدت افزایش یافته است. طبق تحقیقات Synergy، این میزان در سه ماهه سوم سال جاری میلادی با رشد تقریبی 180 درصد به ۱42 میلیارد دلار رسیده است. حجم ظرفیت مراکز داده افزوده شده هر فصل نیز با افزایش ۱۵۰ درصدی روبرو بوده است.
این موضوع در تعداد انبارهای عظیم اطلاعات (bit barns) که توسط این شرکتها اداره میشود، قابل مشاهده است. در حال حاضر، تعداد این مراکز به 1297 مرکز در سراسر جهان رسیده که تقریباً سه برابر آماری است که در سال 2018 وجود داشت.
همزمان با این افزایش، ظرفیت عملیاتی کل نیز بیش از چهار برابر شده است. دلیل اصلی این امر، بزرگتر شدن ابعاد مراکز دادهها بوده است. در حالیکه یک مرکز دادهی معمولی ممکن بود قبلاً فقط قادر به پشتیبانی از دهها مگاوات (MW) زیرساخت IT باشد، اکنون این ظرفیت به صدها مگاوات و حتی گیگاوات (GW) افزایش یافته است.
برای مثال، متا پیشتر امسال برنامههایی را برای ساخت چند خوشه مرکز داده با قدرت چند گیگاواتی اعلام کرد. از جمله آنها، یک مرکز دادهی ۲ گیگاواتی به نام «Hyperion» است که قابلیت ارتقا تا ۵ گیگاوات را نیز دارد و مساحتی تقریباً بهاندازه جزیره منهتن (Manhattan) را اشغال خواهد کرد.
ایالات متحده آمریکا همواره بزرگترین بازار مراکز داده در جهان بوده است، که حدوداً نیمی از ظرفیت نصبشدهی جهانی را به خود اختصاص داده است. اما این سهم با افزایش تقاضا برای مراکز داده ابرمقیاسی، اکنون به 55 درصد رسیده و موقعیت این کشور را به عنوان قطب اصلی انبارهای اطلاعات عظیم تقویت کرده است.
این آمارها از طریق تجزیه و تحلیل ردپای مرکز دادهی ۲۱ شرکت بزرگ ابری و خدمات اینترنت بهدست آمدهاند. این شرکتها شامل بزرگترین بازیگران در حوزههای SaaS، IaaS، PaaS، جستجو، شبکههای اجتماعی، تجارت الکترونیک و گیمینگ هستند.
همانطور که انتظار میرود، سه غول ارائهدهنده خدمات ابری (AWS, Azure, Google Cloud) در حال حاضر 58 درصد از کل ظرفیت مراکز داده ابرمقیاسی را به خود اختصاص دادهاند.
در عین حال، هیچ نشانهای مبنی بر کاهش این روند دیده نمیشود. Synergy اعلام کرده است که خط لولهی مراکز دادهی ابرمقیاسی در دست برنامهریزی و ساخت در سراسر جهان شامل 770 مرکز است که در مراحل مختلف توسعه قرار دارند.
جان دینسدال، تحلیلگر ارشد Synergy گفت: «بر اساس این تجزیه و تحلیل، Synergy پیشبینیهای خود را برای پنج سال آینده بهروزرسانی کرده است. انتظار میرود ظرفیت کل مراکز داده ابرمقیاسی در کمتر از دوازده فصل (سه ماهه) دو برابر شود که نشاندهنده مقیاس و سرعت تغییرات ناشی از سرمایهگذاریهای مبتنی بر هوش مصنوعی در بازارهای ابری جهانی است.»
با این حال، نگرانیهایی نیز در مورد سرنوشت ظرفیت اضافی مراکز داده وجود دارد. اگر حباب سرمایهگذاری در هوش مصنوعی ترکیده شود و شرکتها نتوانند مدلهای خود را به طور موثر سودآور کنند، ممکن است شاهد کاهش ظرفیت مراکز داده تا پایان دهه باشیم.
📌 توجه: این مطلب از منابع بینالمللی ترجمه و بازنویسی شده است.